گاها سلول های سرطانی از بافت سرطانی جدا شده و در داخل ادرار ریزش می کنند و لذا در بررسی دقیق نمونه ادرار قابل تشخیص می باشد. به این روش بررسی ادرار سیتولوژی ادراری گفته می شود که برای افزایش حساسیت آن باید در سه روز متوالی انجام گیرد.

   سونوگرافی و سی تی اسکن هر کدام ممکن است وجود تومور را در داخل سیستم ادراری نشان دهند ولی گاها اندازه ی تومور کوچک تر از آن است که با روش های تصویر برداری فوق مشخص گردد، بنابر این دید مستقیم داخل سیستم ادراری که به آن سیستوسکوپی می گوییم برای بررسی هر فردی که وجود خون در ادرار او ثابت شده است لازم می باشد.

پس از آن که وجود سرطان مثانه در فردی ثابت شد نوبت به اقدامات درمانی می رسد.درمان سرطان مثانه مثل هر سرطان دیگریٍ، بستگی شدید به میزان گسترش تومور دارد.

• تا زمانی که تومور فقط سلول های پوششی مثانه را درگیر کرده و بر عضلات اطراف مثانه سرایت نکرده، تراشیدن تومور از طریق مجرا ( جراحی بسته که در اصطلاح به آن TUR گفته می شود) قابل انجام است. اسن تراشیدن هم جنبه ی درمانی دارد و هم جواب پاتولوژی بدست آمده از ان می تواند بیانگر نفوذ و یا عدم نفوذ تومور به عضلات اطراف مثانه باشد. >
• در صورتی که تومور به صورت کامل تراشیده شود و به عضلات هم سرایت نکرده باشد می توان گفت بیمار به صورت کامل درمان شده، ولی نکته ای را در خصوص تومور های مثانه باید در نظر داشت و آن این است که
• وقتی توموری در ناحیه ای از مثانه ایجاد می شود، این مساله بیانگر آن است که تمام سلول های پوششی داخل سیستم ادراری، از لگنچه تا نوک مجرای ادرار، مستعد ابتلا به تومور هستند.
• لذا هر چند پزشک مطمئن باشد که کل تومور را تراشیده و دیگر سلول تمورال دیگری در بدن بیمار وجود ندارد ولی در هر زمان ممکن است تومور جدیدی در جای دیگر از سیستم ادراری ایجاد شود. البته شایعترین محل عود تومور خود مثانه است. بنابراین لازم است اولا بطور منظم سیستم ادراری بیمار با روش های که ذکر شده ( گاها تا آخر عمر ) کنترل گردد. ثانیا از روش های استفاده گردد که احتمال عود تومور را کم می کند.
• برای کاهش امکان ابتلا به تومور مثانه ابتدا لازم است عوامل مستعد کننده ی تومور مثانه که مضر ترین آنها مصرف دخانیات و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی است از شیوه ی زندگی بیمار حذف گردد.
• اقدام دیگری که می توان انجام داد افزایش مقاومت سیستم ایمنی مثانه است که این کار را با تزریقBCG به مثانه انجام می دهیم. تزریق BCG به داخل مثانه اغلب اوقات پس از جراحی TUR لازم است.
• زمانی که تومور از سلول های پوششی مثانه فراتر رفته و عضلات مثانه را درگیر کرده باشد، اغلب لازم است جراحی باز انجام شود که در این روش کل مثانه، پروستات و غدد منی بر خارج می گردد. در این جراحی پس از خارج کردن مثانه، قسمتی از روده ی بیمار برداشته می شود، حالب ها که ادرار را از کلیه به مثانه می آورند به روده ی جدا شده از سیستم گوارشی پیوند زده می شود و برای خروج ادرار از بدن بیمار، سه اقدام می توان انجام داد.
  1. گاها مثانه جدید ساخته شده از روده را به مجرای ادراری بیمار پیوند می زنیم که در این صورت بیمار از مجرا ادرار می کند. لازمه انجام این کار این است که از عدم وجود تومور در مجرای بیمار مطمئن باشیم و نیز احتمال عود تومور در مجرای بیمار زیاد نباشد ( براساس پاتولوژی اولیه ) .
  2. در روشی دیگر انتهای روده ی جدا شده از سیستم گوارشی را مستقیما از جدار شکم خارج کرده و کیسه ی ادراری بر روی آن گذاشته می شود. یعنی بیمار تا آخر عمر نیاز به کیسه ادراری خواهد داشت.
  3. روش دیگری نیز وجود دارد که در آن مثانه بازسازی شده از روده از طریق مجرایی به سطح پوست ارتباط داده می شود. بنابر این ادرار در مثانه بازسازی شده تجمع پیدا می کند و بیمار با فواصل خاصی ( مثلا هر چهار ساعت ) از طریق سوند، ادرار را خارج می نماید.
• به هر روش که این جراحی انجام شود بیمار باید تا آخر عمر به صورت منظم تحت نظر پزشک باشد.
• ممکن است بیمار قبل و یا بعد از جراحی نیاز به شیمی درمانی و یا رادیوتراپی داشته باشد که این مساله با توجه به پاتولوژی تومور و میزان گسترش آن تشخیص داده می شود.