ادرار، بعد از تولید در کلیه‌ها، از مسیر لگنچه و حالب جریان پیدا کرده و به مثانه ریخته می‌شود. در حالت معمول در مدتی که مثانه از ادرار پر می‌شود، دریچه های محل اتصال حالب به مثانه، اجازه نمی‌دهند ادرار از مثانه به سمت حالب بازگردد. مکانیسم عمل این دریچه ها در حقیقت همان طولی از حالب است که در جدار عظلانی مثانه قرار دارد. با پر شدن مثانه ادرار به جدار عظلانی مثانه فشار وارد کرده و با بستن دریچه انتهای حالب مانع از برگشت ادرار به سمت بالا می‌شود. به هر علتی مکانیسم فوق مختل شود و ادرار از حالب به سمت بالا و سپس به کلیه وارد شود، ریفلاکس یا برگشت ادراری ایجاد می‌شود. این عارضه در یک و یا هر دو کلیه می‌تواند رخ دهد.
به لحاظ علت شناسی این بیماری به دو دسته تقسیم می‌گردد:
- ریفلاکس ادراری اولیه که مشکل در آناتومی حالب می‌باشد. در حقیقت به دلیل کوتاه بودن طولی از حالب که در جدار عظلانی مثانه قرار دارد، این دریچه درست عمل نمی‌کند.
- ریفلاکس ادراری ثانویه که مشکل در تنگی یا انسداد خروجی مثانه است که ثانویه به آن فشار داخل مثانه بالا می‌رود. طوری که دیگر مکانیسم ضد برگشت ادرار نمی‌تواند در مقابل آن مقاومت کند.
افتراق فرم اولیه و ثانویه برگشت ادراری بسیار مهم می‌باشد، زیرا برنامه درمانی را کاملا تغییر می‌دهد.
ریفلاکس ادراری بر اساس شدت به پنج گروه تقسیم بندی می‌شود :
- در این حالت برگشت ادرار فقط به داخل حالب است.
- در این حالت برگشت ادرار تا داخل لگنچه کلیه می‌رسد.
- در این حالت ادرار لگنچه کلیه را متسع می‌کند.
- در این حالت فشار زیاد بر روی هرم های کلیه تا حدودی آن ها را مسطح نموده می‌کند.
- در این حالت فشار ناشی از ادرار برگشتی باعث اتساع شدید لگنچه و حالب شده و ممکن است موجب انحناها در حالب شود.