بیضه ها در دوران جنینی در داخل شکم جنین تکامل مییابند و با بزرگ شدن سن جنین از یک مسیر مشخص در پایین شکم که به آن کانال اینگوئینال گفته میشود پائین آمده و در داخل کیسه ی بیضه قرار میگیرند.
بیضه نزول نکرده (UDT) عارضه ای نسبتاً شایع در نوزادان پسر است که در آن یک یا هر دو بیضه در محل طبیعی خود یعنی قرار ندارد و هنگام تولد بیضه در کیسه ی بیضه لمس نمیشود. در بیشتر نوزادان بدون هیچ اقدامی، بیضه ها خود به خود طی مدت ۳-۶ ماه به محل طبیعی خود نزول پیدا میکنند اما در تعداد معدودی از این نوزادان، بیضه ها پایین نمیآیند که میتواند به صورت یک طرفه یا دو طرفه باشد.
بندرت ممکن است بیضه های نوزاد هنگام تولد در محل طبیعی خود باشند، ولی پس از آن به مرور، یک یا هر دو بیضه به طرف جایگاه طبیعی خود حرکت کنند.
گاهاً دلیل لمس نشدن بیضه در محل طبیعی خود عدم تشکیل بیضه بصورت مادرزادی است.
علت بروز بیماری بیضه نزول نکرده
علت بیضه نزول نکرده شناخته شده نیست ولی عواملی نظیر اختلالات هورمونی، اختلالات فیزیکی و نارس بودن نوزادان، بیماری های ژنتیکی، سابقه خانوادگی و کمی وزن نوزادان در موقع تولد از عوامل خطر آن هستند.
عوارض بیماری بیضه نزول نکرده
اگر بیضه نزول نکرده تا یک سالگی درمان نشود ممکن است سبب ایجاد مشکلات ذیل گردد :
- آسیب به بیضه های نزول نکرده و ایجاد ناباروری: سلول های اسپرم ساز در درجه حرارت پایین تر از حرارت حفره ی شکم بهتر فعالیت میکنند. ناباروری به علت درجه ی حرارت حفره ی شکمی بالاتر نسبت به کیسه ی بیضه است. پائین آوردن بیضه، تا یک سالگی سبب بهبود کیفیت منی و باروری در آینده خواهد شد.
- افزایش احتمال بدخیمی های بیضه: : بیضه های نزول نکرده نسبت به بیضه های نرمال خطر ابتلا به بدخیمی بیشتری دارند. پائین آوردن بیضه خطر ابتلا به بدخیمی را کاهش نمیدهد ولی قرار دادن بیضه در کیسه بیضه کمک میکند که در صورت ابتلا به بدخیمی بیماری زودتر تشخیص داده شود.
- احتمال بروز پیچ خوردگی: : در بیضه نزول نکرده هم احتمال پیج خوردگی بیشتر است و هم با توجه به اینکه بیضه در دسترس نیست تشخیص آن مشکلتر خواهد بود. در این عارضه اورژانسی، بیضه حول محور طناب خود پیچ میخورد و با پیچش طناب بیضه، جریان خون بیضه قطع شده و اگر تا شش ساعت این پیچش با جراحی اصلاح نشود، بیضه از بین میرود.
- فتق کشاله رانی: : کانالی در کشاله ران قرار دارد ( کانال اینگوئینال ) که فضای داخل شکم را با کیسهی بیضه مرتبط میسازد و این کانال در شرایط طبیعی بسته میشود. اگر این کانال باز بماند، محتویات شکم، مثلاً روده ها از آن وارد کیسه بیضه شده و فتق ایجاد میشود. اکثر بیضه های نزول نکرده همراه با باز بودن این کانال هستند.
نحوه تشخیص بیماری بیضه نزول نکرده
تنها علامت بیضه ی نزول نکرده در نوزادان خالی بودن کیسه بیضه میباشد ولی در اغلب نوزادان بیضه ی نزول نکرده در جای غیرطبیعی و بالاتر از کیسه ی بیضه لمس میشود که تشخیص آن توسط پزشک اورولوژیست باید انجام شود. بعلاوه سونوگرافی نیز در تعیین محل و اندازه بیضه استفاده میشود.
درمان بیماری بیشه نزول نکرده
در اکثر موارد بیضه ها بخودی خود در طول شش ماه اول زندگی نزول کرده و در محل طبیعی قرار میگیرند، ولی در صورتیکه طی این مدت نزول بیضه اتفاق نیافتد لازم است که با عمل جراحی اصلاح صورت گیرد.
در مواردی، تجویز هورمون های درمانی، سبب حرکت بیضه به طرف پائین و داخل کیسه ی بیضه میشود.
در بیماران مبتلا به بیضه ی نزول نکرده، برای پیشگیری از عوارض ذکر شده برای این بیماری، عمل جراحی برای پایین آوردن بیضه و ثابت کردن آن در کیسه که در اصطلاح پزشکی به آن ارکیدوپکسی نیز گفته میشود ارجح ترین روش درمانی است. بهترین سن عمل جراحی بعد از شش ماهگی میباشد.